De rol van Perceptie op Vrijheid
De laatste weken kijken wij bijna dagelijks een kerstfilm. We houden van de zachte sfeer, de vrolijke noot van de kerstman, de kerstversieringen, de lampjes, de muziek en een inspirerende boodschap. En ja, we realiseren ons terdege dat het een programma in de matrix is, waar je wat van kunt vinden. Maar er is meer.
Wanneer we de kerstfilm als een plaatje zien, dat door de matrix wordt gegeven om na te streven, dan zijn er natuurlijk ook programma’s waar te nemen. Voor ons is het interessant om te onderzoeken welke programma’s er draaien in kerstfilms. Welke thema’s komen steeds weer terug? Het opvallende is dat naast de terugkerende stereotype thema’s gestimuleerd door de externe Matrix er in de films ook bekrachtigingen zitten van Power Within.
De kerstfilms, die wij waargenomen hebben, zijn doorgaans films over de familie- en relatiedynamiek al dan niet in combinatie met de dynamiek op het werk. Waarschijnlijk zeer herkenbaar in de familiedynamiek is het thema van verwachtingen van de ouders richting het kind (zoon of dochter beide komen voor en van jong tot oud). Het lijkt in dat type kerstfilms wel de kern waar de verhaallijn omheen is gebouwd. De meeste verwarring in de dynamiek is een gevolg van onuitgesproken, dan wel onbewuste doch voelbare verwachtingen die vaak in het verleden hebben geleid tot bepaalde keuzes, zoals het verbreken van contact of juist een baan nemen ver weg van de familie. Het omgekeerde gebeurt ook dat het (volwassen) kind zich aan de (vaak alleenstaande) ouder vastklampt om er zeker van te zijn dat de ouder kan overleven, maar ten koste van het privé- en beroepsleven van de het kind.
Als we door al deze dynamieken heen kijken, zien we dat alles uiteindelijk draait om de perceptie van waaruit we iets ervaren, beoordelen, veroordelen en verwachten. Dat gebruiken we vervolgens om ons leven vorm te geven (al dan niet met heldere communicatie naar degene om ons heen). In welke mate de diversiteit in perceptie in de gezins-, relatie- of werkdynamiek gerespecteerd wordt en aanwezig kan c.q. mag zijn, bepaalt de beweging en richting dan wel stilstand.
Voorbeelden van programma's
In de films zien we een vijftal voorbeelden van programma’s die veelvuldig terugkomen en de perceptie van vrijheid beïnvloeden. We bespreken ze kort.
Locked in the mind
Family happiness
De familie of het bedrijf komt altijd eerst
Dit is een krachtige verwachting vanuit het reptielenbrein waardoor de vrijheid zeer sterk ingeperkt wordt. Deze verwachting is met name in de gezinsdynamiek doorgaans onuitgesproken omdat het zo vanzelfsprekend is (‘Zo doen we dat al jaren’; ‘Dit is onze traditie’). Het is bijna een DNA-programmering die vanzelfsprekend als een niet-afgestofte familiewaarde wordt doorgegeven alsof de hele wereld hetzelfde is gebleven. Ouders leven het voor aan hun kinderen en bij voorkeur met en bekrachtigd door de kleinkinderen. Dit fenomeen kan samengaan met trots zeggen "Zijn ze niet schattig, ze lijken gewoon op... (naam van vader, moeder, of overleden familielid)". Op deze manier wordt de persoon in kwestie onbewust ongeldig verklaard in plaats van te ondersteunen dat hij of zij zichzelf is.
Als het een familiebedrijf is dan speelt de historie en emotionele waarde ervan sterk mee, want immers “Het bedrijf is toch al xx jaren in de familie en het moet toch bewaard blijven”. In de niet-familie-bedrijven is het juist daarom vaak letterlijk zwart op wit gezet: je bent verplicht om te presteren want anders…. (van ontslag tot dwangsommen). Loyaliteit wordt door de werkgever boven het gezin gezet om vooral het (financiële of sportieve) succes te behalen. Voor beide type bedrijven geldt dat dit programma zo draait totdat er een gebeurtenis plaats vindt waar ineens wordt ingezien dat een balans echt noodzakelijk is, waarbij de sociale banden weer gaan tellen en dat programma voor nu meer voordelen oplevert.
Respect krijgen of geven
De kernvraag is allereerst: “Wat is respect?” VanDale schrijft ”Eerbied, ontzag: respect hebben voor iem.; uit respect voor uit eerbied voor; met alle respect inleiding op een opmerking die onaangenaam is voor iemand”. Soms wordt er -ogenschijnlijk gemakkelijk- gezegd “Ik respecteer jouw beslissing”.
Dit roept vervolgens nieuwe vragen op met betrekking tot de praktische invulling: a) Wordt respect verward met “voldoen aan de verwachtingen?”, b) Is het respect wederzijds of is het éénrichtingsverkeer? en c) Is het respect of is er sprake van angst voor iets anders (afwijzing, verlies, etc.)? Deze vragen kunnen enkel in het moment beantwoord worden.
De laatste twee jaren zien we steeds vaker dat respect krijgen, of juist het ontbreken ervan, voor veel hoofdrolspelers (m/v) de reden is om per direct ontslag te nemen of de relatie te verbreken. Ook het moeten meedoen aan oneerlijke spelletjes kan de reden zijn voor het uit elkaar gaan van partijen. Dit proces van opkomen voor eigen waarden en normen versterkt zo het Zelfvertrouwen.
Trauma’s die of niet aangeraakt mogen worden of juist geïntegreerd moeten worden
Dit vaak ambivalente gegeven bepaalt in alle relaties het handelen van de hoofdpersonen. Hierbij zijn drie rollen belangrijk: de beschermer, de beschermde en de redder. Deze rollen kunnen bewust of onbewust aangenomen zijn en ze staan los van de onderlinge verhouding (ouder-kind, geliefden, baas-werknemer). Wat opvalt is dat de bescherming (het voorkomen dat het trauma opnieuw opspeelt) zowel prettig als verstikkend ervaren kan worden door de beschermde. Of beter gezegd zijn of haar neurologische systeem, die immers als eerste reageert (zie blog Onbekend maakt Vrij). Dat is waarom trauma’s in eerste instantie nog heilig zijn (‘beschermd’ worden) omdat de persoon nog niet in staat is een nieuwe realiteit toe te laten. Hoe graag je een ander soms ook wilt helpen of redden, de ander kan jou enkel op zijn/haar tijd toelaten.
Keuzes moeten maken in het krachtenveld van Werk versus familie
Dit geeft altijd weer momenten van reflectie (in films vaak omlijst met mooie plaatjes en zoete muziek): Hoeveel waarde c.q. status geeft het werk versus hoe liefdevol is de familie (gezin/relatie)? Werk staat doorgaans voor status en polarisatie (ik ten opzichte van de ander). Familie (gezin/relatie) staat voor verbinding en het meest belangrijke in het leven (ik samen met de ander). Dit laatste is wel eens waar een sterk vertegenwoordigd programma in de Hallmark kerstfilms, maar raakt ook de snaar van Human Being versus Human Doing. Om het nog helderder neer te zetten, is er vaak een op carrièregerichte hoofdrolspeler (vaak een vrouw die hard werkt vanuit trauma) en een andere hoofdrolspeler die dol op kerst (lees: traditie) is.
Vaak wordt door de ander of het bedrijf een keuze opgelegd met een sterke tijdsdruk en manipulatie (bijvoorbeeld “Je moet morgen voor het interview komen want je wilt toch die baan”) om het reptielenbrein van de hoofdpersoon te triggeren zodat die niet of nauwelijks de kans krijgt om te voelen of die opgedrongen keuze ook echt door zijn of haar hart ondersteund en gedragen wordt.
Happy End
De Kerstfilms eindigen met een Happy End als oplossing voor het drama dat eerder is opgevoerd. Interessant is om af te vragen of het drama wezenlijk is opgelost of dat er de andere kant van dezelfde medaille wordt geleefd? Echter, wat betekent een wezenlijke oplossing in een raamwerk van programma’s die de gehele show zo wie zo bestieren? Het antwoord wordt mede bepaald door hoe dicht bij jezelf jij bent om vanuit je BronWezen als Oorspronkelijke Mens te leven, vol Zelfvertrouwen.
Compassion
Trauma
Doubting
Happy end
Tot zover het raamwerk (de Matrix) waarbinnen het filmverhaal zich werkelijk afspeelt en waarin wij dingen herkenden uit ons eigen leven, dan wel wat we om ons heen zien.
Loskomen van bovenstaande programma's en verwachtingen (die iemand zichzelf oplegt of die anderen stellen) gebeurt vaak in eerste instantie door op de één of andere manier controle te nemen (behouden) over de eigen leefsituatie of omstandigheden. Je kunt de controle natuurlijk mentaal uitoefenen door manipulatie, het hart sluiten, uit de verbinding gaan, vechten of vluchten, onderdanigheid, domineren, emotionele chantage, kop in het zand steken, verslavingen, etc. Aan de buitenkant oogt het op deze manier wellicht als vrijheid. Echter, deze manier vraagt ook een verdediging van de leefsituatie en de leef- en werkomstandigheden. Die verdediging veroorzaakt een interne strijd; voldoen aan de eisen (van jezelf dan wel de ander) en denken daarmee “veilig” te zijn, of wel niet voldoen aan de eisen, de controle verliezen en daarmee denken onveilig te zijn. Deze zelfopgelegde verdediging kost bovendien enorm veel levensenergie en draagt niet bij aan het veranderen van de programma’s die als we eerlijk zijn over hun houdbaarheidsdatum zijn.
Jouw vrijheid claimen
Is het daarom niet de ultieme uitdaging, waar we allemaal op enig moment in ons leven voor komen te staan, om het risico nemen om dit voor onszelf te onderzoeken en de onbekende uitkomst te gaan ervaren buiten de geprogrammeerde Persoonlijkheid? Het heeft een sprong in het diepe nodig.
Welke perceptie van vrijheid wil jij leven en welke relatie geef jij voorrang wanneer je voor de keuze gesteld wordt; de relatie met je BronWezen of de relatie met iets of iemand buiten jeZelf? Is het in het oog van de verwachtingen egoïstisch om voor jeZelf vanuit het hart te kiezen? Is het onbaatzuchtig jeZelf ondergeschikt te maken van de ander? Kun je hierin de kool en de geit nog blijven sparen? Of is een balans mogelijk en wie bepaalt dan de balans, jij Zelf of de ander?
Wat zou er gebeuren wanneer we onze diepste angst aangaan en de voorgespiegelde mogelijke verliezen daarmee riskeren? Durven we de kluis te openen (zoals in de film Inception) door alle lagen van een geprojecteerde zelf heen? Welke wereld opent dan haar deuren?
Het ontstaan van nieuwe mogelijkheden hebben we ook teruggezien in de kerstfilms en wat ons is bijgebleven is de boodschap dat je kracht vooral zit in jouw talenten leven ongeacht de verwachtingen of omstandigheden. Leven vanuit jouw ZIJN dat jou laat evolueren in deze aardse tijd. Het is NU de moeite waard om daarin helderheid te creëren voor jezelf. Hierdoor wordt het vanZELFsprekend helder voor de omgeving en waardoor jij ook weer Inspiratie bent voor de transitie waar we nu met z’n allen in zitten.
We kunnen enkel onsZelf zijn met daarin de eens verscholen maar nu zichtbare onze Waarachtige Vrijheid. In deze vrijheid is respect en liefde Aan-Wezig voor jezelf en de ander. En om het aloude programma ‘wat zal de ander er wel niet van vinden’ te annuleren, geldt dat het perspectief van de ander om het te begrijpen niet jouw verantwoordelijkheid is. Je bent weliswaar 100% betrokken, maar niet verantwoordelijk in de zin van controleren dat er niets fout (dat enkel bestaat in de duale wereld) kan gaan.
Op die manier blijft er (nog steeds) respect voor (de inbreng van) anderen, maar er is geen gehechtheid aan de goedkeuring van anderen. Dit geeft de Waarachtige vrijheid om in elk moment Zelfstandig afgewogen keuzes te maken.
De feestdagen komen eraan…. Een prachtige gelegenheid om in de dagelijkse praktijk onderzoek te verrichten, te oefenen en ervaring op te doen met jouw potentieel te leven.
We wensen je een fijne tijd met veel plezier.
Niek & Jolande
November 2018, laatste update 18 november 2021.